Không bằng cấp, chưa được đào tạo qua trường lớp nào nhưng những nông dân chân đất tại Việt Nam đã có những phát minh, sáng chế khiến nhiều người kinh ngạc.
Máy vớt lục bình của “kỹ sư lớp 8”
“Kỹ sư lớp 8” là cách người dân ở thôn Lam Phụng (xã Đại Đồng, huyện Đại Lộc) gọi ông Hồ Văn Luyện – người chế tạo chiếc máy vớt lục bình. Ông Luyện cho biết: “Hồi còn làm ở bến phà, tui được đi tham quan Tây Ninh, TP.HCM thấy lục bình trôi kín sông. Ông bạn tui là nông dân Tây Ninh, làm ra nông sản phải vận chuyển đi đường vòng vì “sông chết” bởi lục bình quá dày. Nghe bạn than quá trời nên trong đầu tui manh nha ý định làm một cái gì đó để trị lục bình”.
Ông Luyện trước đây là công nhân bến phà Hà Nha (xã Đại Đồng). Năm 2004 khi cây cầu Hà Nha được đưa vào sử dụng, bến phà Hà Nha bị giải thể. Vì không có bằng cấp nên ông Luyện thất nghiệp, ở nhà làm “thợ đụng”. Cũng thời gian này “cái gì đó” trong ông lớn dần vào mỗi mùa mưa bão khi nước từ sông Vu Gia mang đầy rác thải và lục bình vào ruộng lúa. Năm 2010 ông thiết kế chiếc máy vớt lục bình bằng mô hình rồi đi mua phế liệu về làm.
Lùng sục các kho phế liệu tại Đà Nẵng rồi ăn nằm luôn tại xưởng cơ khí, nhiều người bảo ông Luyện là “khùng”. “Thấy tiền đổ như nước bà nhà tui than trời. Nhiều lần bả dọa bỏ nhà đi vì tui không lo nuôi bốn đứa con đang tuổi ăn học mà lao đầu vào đống sắt vụn. Bà con ở đây thì ủng hộ nhưng cũng không tin lắm vì mình đâu có bằng cấp chi mà sáng với chế cái máy to đùng” – ông Luyện nhớ lại.
Ông Hồ Văn Luyện hi vọng trong tương lai sẽ có nơi đặt hàng để ông làm thêm những chiếc máy vớt lục bình, giải cứu kênh rạch Ảnh: P.H.
Gần hai năm trời ném tiền vào phế liệu, đến đầu năm 2013 chiếc máy vớt lục bình của ông Luyện dần thành hình. Máy được ông đặt tên Long Phụng, cao 2,5m, dài 6m, rộng 2,1m. Máy vận hành trên cơ sở băng chuyền, các xẻng múc được gắn ở băng chuyền sẽ gắp lục bình lên tháp và đổ vào máy cắt. Tại khoang cắt, lục bình bị băm thành mẩu nhỏ, sau đó các cánh dao quay quanh trục và đẩy lục bình về phía máy ép. Hệ thống cắt – ép được thiết kế hai lần khép kín, ép lục bình thành những mẩu vụn có thể đóng thành thùng để dễ vận chuyển làm phân xanh trong nông nghiệp.
Theo ông Luyện, công suất máy có thể vớt – ép 150 tấn lục bình/ngày và nổi ở mặt nước có độ sâu 60cm nên hoàn toàn có khả năng hoạt động tại các khu vực kênh rạch chằng chịt lục bình ở đồng bằng sông Cửu Long. Đầu năm 2014, chiếc máy này được ông bán lại cho một doanh nghiệp tại Hà Tĩnh với giá 800 triệu đồng. “Tui đang ấp ủ làm chiếc máy thứ hai với giá thành không quá 500 triệu đồng. Giờ tui đã có kinh nghiệm hoàn thiện nên làm rất nhanh, chi phí thấp” – ông Luyện nói.
Nông dân chế xe cày đa năng
Mùa này, đi dọc các cánh đồng ven sông Vu Gia (huyện Đại Lộc) thỉnh thoảng lại bắt gặp người dân dùng chiếc cày đa năng để làm đồng thay vì dùng cuốc. Với sức đẩy bằng tay, người nông dân có thể dễ dàng dùng chiếc cày này vun luống, xén cỏ, gieo hạt… Người sáng chế ra chiếc cày đa năng là nông dân Lương Văn Đồng (thôn Ngọc Thạch, xã Đại Hồng).
Nông dân Lương Văn Đồng với chiếc cày đa năng – Ảnh: Phong Vân
Cặm cụi lắp ráp chiếc cày đa năng để kịp giao cho khách, ông Đồng kể: “Tui vốn vừa là thợ rèn, vừa làm nông nên ban đầu tự thiết kế ra chiếc cày để làm luống ruộng cho nhanh. Tui lấy mâm xe, ghiđông, phuộc… rồi làm như mô hình chiếc xe rùa nhưng có lắp thêm lưỡi cày phía dưới. Khi áp dụng tui thấy công lao động giảm hơn một nửa nên từ đó sáng chế thêm nhiều công dụng khác”. Từ những công dụng ban đầu như cày rắc hàng, xớt cỏ bệ và cào rác, ông Đồng đã “trình làng” công dụng thứ năm của chiếc cày này là hộp bỏ giống tự động.
Ý tưởng về chức năng này được ông ấp ủ nhiều năm liền, tiến hành thử nghiệm rồi nâng cấp, cải tiến loại cày này. “Chiếc hộp bỏ giống này được thiết kế theo nguyên lý trong lúc cày hàng thì hạt giống tự động rơi phía sau, khoảng cách giữa các hạt giống thì có thể tự điều chỉnh. Từ đó người nông dân không phải khòm lưng bỏ từng hạt giống như trước đây” – ông Đồng giải thích.
Ông Lương Ba (nông dân thôn Dục Tịnh, Đại Hồng) cho biết nhà ông có 6 sào đất màu, trước đây mỗi lần cày đất, gieo giống tốn cả chục công làm. Từ khi dùng chiếc cày của ông Đồng thì hai vợ chồng ông chỉ cần làm trong vòng hai ngày là vừa cày vừa gieo xong. “Cái cày này nhìn thấy đơn giản nhưng lại giúp tụi tui làm đất khỏe re. Giờ trong thôn nhà nào cũng có 1-2 chiếc cày đẩy do chú Đồng sáng chế”- ông Ba nói.
Hiện nay, trung bình mỗi tháng ông Đồng làm gần 20 chiếc cày với giá thành 300.000 đồng/chiếc để bán cho người có nhu cầu. Ông Đồng tâm sự: “Tui làm cái cày này trước là để phục vụ công việc làm nông cho mình nhưng thấy nông dân ưa chuộng nên rất mừng. Mười năm qua tui bán hơn 1.000 chiếc khắp Bắc, Trung, Nam”.
Chi phí thấp, hiệu quả cao
Thạc sĩ Nguyễn Văn Diệu, phó chủ tịch Liên hiệp Hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Quảng Nam, cho biết cả hai sản phẩm của ông Hồ Văn Luyện và ông Lương Văn Đồng đều là sản phẩm đoạt giải tại Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh Quảng Nam lần IV.
“Cả hai sáng chế của anh Luyện và anh Đồng đều rất thực tế vì các anh là nông dân, các anh làm ra những sản phẩm để đáp ứng thực tiễn. Các sản phẩm này có chung tiêu chí là chi phí thấp nhưng hiệu quả cao vì các anh tận dụng được nguyên liệu cũ. Chúng tôi đã hướng dẫn anh Luyện làm thủ tục đăng ký sáng chế và đang đề nghị Cục Sở hữu trí tuệ cấp bằng độc quyền sáng chế đối với mô hình máy vớt lục bình” – ông Diệu cho biết.
Xe bọc thép cho quân đội
Chuyện hai cha con ông Hải chế tạo thành công xe bọc thép cho Quân đội Hoàng gia Campuchia và được thiết đãi như tướng lĩnh quân đội là một trong những phát minh đang khiến dư luận xôn xao thời gian gần đây.
Hai cha con ông Hải có niềm đam mê nhiệt huyết với khoa học, từng được báo chí phản ánh nhiều lần về các sáng chế như máy bay trực thăng và nhiều máy móc công nông nghiệp khác…
Trong một lần qua Campuchia thấy có nhiều xe bọc thép bị hư hỏng nặng, ông Trần Quốc Hải tự nguyện đứng ra xin sửa toàn bộ số xe trên. Nhiều người nghĩ, với trình độ của một nông dân, chắc ông sẽ không bao giờ làm được điều đó.
Bởi lẽ, người ta vốn chỉ biết đến ông Hải với những phát minh sáng chế như rơ moóc tự hành (có cả láp, thắng hơi, ben), giàn cày cải tiến (tăng công suất cao, gần gấp đôi so với giàn cày cũ nhưng tiết kiệm được 1/3 nhiên liệu); máy bơm xác mì từ hầm chứa lên xe tải, máy thổi lá cao su, máy bón phân tự động, máy thu hoạch mủ cao su và gần đây nhất là máy trồng mì (sắn) tự động… nhưng việc chế tạo ra một chiếc xe bọc thép thì quả thật không hề đơn giản chút nào.
Tuy nhiên, chỉ trong thời gian ngắn, chiếc xe bọc thép đã có thể vận hành với 25 lít dầu diesel/100km (so với trước đây là 45 lít), tác xạ nhanh hơn, hỏa lực mạnh hơn so với trước, vòng xoay súng có thể bắn ở cự ly gần hơn so với 150m của xe cũ, tháp pháo tự động. Nhiều người Campuchia ngạc nhiên khi chiếc xe bọc thép bị vứt bỏ, ngay cả chuyên gia nước ngoài cũng bó tay. Vậy mà chỉ qua bàn tay của hai cha con nông dân Việt Nam, chiếc xe bỗng dưng vận hành rất tốt như thường.
Sau thành công của chiếc xe bọc thép đầu tiên, ông Hải tiếp tục được Lữ đoàn 70 Campuchia giao sửa chữa thêm chục chiếc xe khác tương tự như vậy. Chỉ trong thời gian ngắn với những cải tiến của mình, cha con ông Hải đã khiến những chiếc xe tưởng như đã thành sắt vụn bỗng hồi sinh trở lại trong niềm vui hân hoan chào đón của hàng nghìn người dân nước bạn.
Với những đóng góp cho đất nước Campuchia trong việc phục chế, chế tạo xe bọc thép, cả gia đình ông Hải được đón nhận niềm vui khi đích thân Quốc vương và Thủ tướng Campuchia trao tặng bằng khen và huân chương Đại tướng quân cho ông cùng con trai Trần Quốc Thắng.
Thiết bị chống trộm
Học vấn mới lớp 8, nông dân Nguyễn Văn Thanh ở xã Lộc Châu, thành phố Bảo Lộc, Lâm Đồng, đã sáng chế thành công thiết bị chống trộm được kết nối với điện thoại cá nhân. Thanh mất 2 năm tự mày mò nghiên cứu, phá hỏng 30 chiếc điện thoại di động và rất nhiều thiết bị dùng để chế tạo.
"Ý tưởng để làm ra thiết bị chống trộm này xuất phát từ bức xúc gia đình mình đã ba lần bị bọn trộm đột nhập. Với một ít hiểu biết từ việc học nghề điện tử hồi còn độc thân, mình đã tự mày mò sáng chế", Thanh thổ lộ.
Nếu mục tiêu cần bảo vệ là ngôi nhà, Thanh sẽ cung cấp một phần mềm do anh tự sáng chế, có thể gắn bất cứ nơi đâu trong nhà. Khi trộm cạy cửa hay phá khóa nhà, lập tức hệ thống phát ra cảnh báo bằng cách tự động gọi tới điện thoại di động của chủ nhà dù chủ nhà đang ở xa hàng nghìn cây số. Vì thiết bị này thông qua sóng điện thoại nên chỉ cần chủ nhà đang ở nơi có sóng điện thoại thì hệ thống sẽ phát huy tác dụng. Đặc biệt tại địa điểm bọn trộm đang đột nhập không hề phát ra bất cứ âm thanh hay tín hiệu nào.
Thiết bị này dùng hai chiếc sim điện thoại và được mã hóa với nhau. Một chiếc là số máy của gia chủ, chiếc còn lại cài đặt trong phần mềm thiết bị được gắn tại địa điểm cần bảo vệ. Chia sẻ về quá trình thực hiện, Thanh cho biết phức tạp nhất trong lúc nghiên cứu, sáng chế là sử dụng sim công cộng (sim rác) nhưng khi điều khiển lại mang tính cá nhân tuyệt đối. Một khi có kẻ trộm đột nhập, lập tức chiếc sim được cài đặt trong phần mềm sẽ điện báo vào sim điện thoại của chủ tài sản.
Ngoài khóa chống trộm tại nhà, Thanh cũng thành công khi chế ra hệ thống chống trộm cho xe máy. Một phần mềm có cài sim điện thoại được lắp đặt bí mật trong chiếc xe máy và sim điện thoại này được mã hóa với sim điện thoại của chủ tài sản, Một khi trộm phá khóa xe hay đụng vào xe thì hệ thống này cũng lập tức báo cho chủ tài sản.
Chế tạo tàu ngầm
Tàu ngầm tưởng chửng là những sáng chế không tưởng nhất, nhưng ông Nguyễn Quốc Hòa, Giám đốc Công ty cơ khí Quốc hòa, TP Thái Bình đã chế tạo thành công từ những vật dụng đơn giản.
6 kỹ sư của ông Hòa đang gấp rút hoàn thiện chiếc tàu ngầm mini mang tên Trường Sa thiết bị lắp trong con tàu như bảng điều khiển, hệ thống điện, các loại trục, hệ thống tuần hoàn khí…
Theo thiết kế, tàu ngầm mini Trường sa có lượng choán nước 12 tấn khi lặn và 9,2 tấn khi nổi. Bán kính hoạt động 800km. Tàu lặn sâu 50m có khả năng di chuyển sát hay nằm im dưới đáy biển. Tàu có 2 động cơ 90Hp.
Khi lặn, tàu sử dụng công nghệ AIP, thời gian lặn 15h. Thời gian hoạt động trên biển là 15 ngày. Tốc độ trung bình khoảng 20 hải lý (tương đương 40 km/h). Toàn bộ thân tàu đã hoàn thành với chiều dài 8,8m, cao 3m, chiều rộng nơi phình to nhất là 2,8m. Vỏ tàu là loại thép đặc biệt nhập khẩu nước ngoài có độ dày 15mm.
Trong tàu cũng có hệ thống tái tạo ô-xy, khử các-bon để người trong tàu hô hấp, có hệ thống khử hơi nước để đảm bảo an toàn cho trang thiết bị máy móc trong tàu khi tàu lặn…
Theo dự tính, sau khi thí nghiệm thành công, con tàu được đưa ra cảng biển Diêm Điền, huyện Thái Thụy (Thái Bình) để thử nghiệm.
Ông Hòa nói mục đích chế tạo tàu là hướng đến bảo vệ chủ quyền biển đảo, thăm dò đáy biển, đánh bắt hải sản. Khu vực tàu hoạt động ông mong muốn là quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Chế tạo máy bay
Tên tuổi ông Trần Quốc Hải (ngụ Suối Dây, Tân Châu, Tây Ninh) nổi như cồn với những chiếc máy bay trực thăng mang thương hiệu “Hai lúa”. Bắt đầu từ ước mơ chế tạo máy bay trực thăng để bay trên vùng rẫy bón phân như ngành nông nghiệp Mỹ đã thực hiện, ông Hải dành nhiều thời gian tìm tòi, học hỏi quy trình vận hành, nguyên tắc hoạt động của máy bay.
Sau một thời gian dài nghiên cứu, năm 2003 ông chế tạo chiếc máy bay trực thăng đầu tiên. Năm 2005 chiếc máy bay thứ hai ra đời, cải tiến, hiện đại hơn chiếc trước mà giá thành chỉ bằng… một chiếc ôtô. Ông đã cùng cộng sự đưa máy bay ra đồng bay thử. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng kết luận máy bay “không thể bay được”.
Việc một nông dân chế tạo máy bay bằng phương pháp thủ công đã được một số tổ chức khoa học kỹ thuật trên thế giới ghi nhận. Họ đã liên hệ để đưa chiếc “trực thăng ông Hải” đi chu du, triển lãm ở nhiều nước, từ Mỹ, Đức, Nhật đến Hàn Quốc, Singapore, Úc… và công nhận ông là “kỹ sư – nhà nông”.
2 chiếc máy bay trực thăng "made in Việt Nam" do ông chế tạo đã được "xuất khẩu" ra nước ngoài. Chiếc đầu tiên bán cho Viện Bảo tàng New York (Mỹ), chiếc thứ hai bán cho Viện bảo tàng Nghệ thuật Đương đại Busan (Hàn Quốc). Số tiền bán máy bay trực thăng được ông sử dụng vào việc chế tạo ra các thiết bị máy móc phục vụ nông nghiệp.
D.H (tổng hợp)
Xem thêm >> 4 loài cây nên trồng quanh nhà khiến muỗi tránh xa
